Sinds april 2021 is Karen van Ruiten commissievoorzitter van het programma Citizen Science voor Gezondheid en Zorg (CS4GZ) van ZonMw i.s.m. Health~Holland. Wat wil ze bereiken, wat vindt ze van co-creatie en wat doet ze als ze niet aan het werk is? In dit interview maken we uitgebreid kennis.
Je bent Programmadirecteur bij Alles is Gezondheid. Heb je altijd binnen het thema gezondheid gewerkt?
‘Ik heb bestuurskunde en bedrijfskunde gestudeerd. Maar na negen maanden op het hoofdkantoor van een grote bank te hebben ervaren, was me duidelijk dat de corporate kant het voor mij niet was. Ik miste een groter maatschappelijk doel. Daarna heb ik me vooral op verandering en innovatie in de zorg gericht, onder meer bij het ministerie van VWS.’
Wat heb je met citizen science?
‘Hetzelfde wat eigenlijk iedere Nederlandse burger heeft: we zijn allemaal mensen die lekker willen leven en ons ding willen doen. Voor mij is me fit willen voelen niet anders dan voor 17 miljoen mensen in dit land: om lekker te kunnen leven. Ik heb sinds mijn vierde diabetes type 1. Dus ga ik van jongs af aan bewuster om met gezondheid: hoe voel ik me, wat eet ik, hoeveel sport ik? Die ervaring met diabetes, ook als patiënt, zal mij helpen.
Een fitter Nederland zal zeker niet alleen door artsen komen. In een gemiddeld jaar zijn we 5500 uur wakker en thuis, aan het werk, in de wijk of op school. We zijn slechts een paar uur ‘in zorg’ dus maken we zelf de belangrijkste keuzes rond gezondheid. Helaas is de gezonde keuze nog niet altijd de makkelijkste. Mijn uitdagende rol in citizen science is mensgericht werken aan gezondheid.’
Over Karen van Ruiten
Geboortedatum
24 juni 1984
Woonplaats
Voorhout
Gezinssituatie
Man en twee dochters van 5 en 8
Huidige functie
Programmadirecteur bij Alles is Gezondheid; Nationaal coördinator Health, Wellbeing for all bij SDG Nederland
Hobby’s
Golfsurfen en yoga
Wat was je reactie toen je werd gevraagd voor de functie van voorzitter?
‘Leuk, ik was direct enthousiast! Door het vernieuwende karakter van het programma maar ook de vernieuwende keuze. In commissies gaat de functie van voorzitter vaak naar een ouder iemand, of iemand met ruime wetenschappelijke ervaring. Ik vond het dus ook verfrissend dat ze mij benaderden; relatief jonger en zonder wetenschappelijke carrière. Natuurlijk kan ik voorzitten en ben ook gewend de lead te nemen. Maar qua wetenschap niet dus ik had de Pipi Langkous-reactie ‘dit heb ik nog nooit gedaan maar denk dat ik het kan.’
Wat ga je meenemen naar het programma?
‘Ik vind mentale gezondheid heel relevant voor de toekomst. We hebben het meestal over fysieke gezondheid, maar mentale en emotionele gezondheid heeft ook aandacht nodig. Hoe kunnen we duurzaam en niet alleen binnen de zorg, burn-outs voorkomen. Hoe maak je kinderen op middelbare scholen bewust van het belang de mobiel even weg te leggen, te ontprikkelen. Wat je op Instagram en TikTok zit is niet alleen maar leuk; iedereen heeft wel eens een mindere dag. Met twee jonge kinderen en een drukke baan is het voor mij ook uitdagend fysiek gezond en mentaal fit te blijven. De openheid daarover neem ik ook mee in deze functie’.
Wetenschap is iets voor wetenschappers, wat moeten gewone burgers daarmee?
‘De kennis en kunde die binnen de wetenschap wordt gecreëerd of verrijkt, heeft altijd een sociaal-maatschappelijk doel. Of het nu gaat om een wetenschappelijk doorontwikkeling van technieken, of om inzichten in de ontwikkeling van kinderen of nieuwe trajecten in oncologie. Dat zijn belangrijke wetenschappelijk inzichten die gelukkig bijna altijd een maatschappelijk en/of sociaal doel dienen.
We kennen evidence-based practice; het moet allemaal goed wetenschappelijk zijn aangetoond, maar we hebben ook practice-based evidence. Als je ziet dat iets werkt dan kun je de kennis en kunde van mensen en organisaties in de huidige netwerk-georiënteerde samenleving, ook een bron zijn voor kennis en co-creatie voor de wetenschap laten zijn. Die kan dan gebruik maken van wat er in de praktijk gebeurt. Die praktijk is relevant voor onderzoekers; vanuit burgerinitiatieven, zorgorganisaties of start-ups. De behoefte aan de voorkant - qua kennisagendering - dan co-creatie, gevolgd door de toepassing van kennis, dat kan veel beter worden benut. Het is een gelijkwaardig geheel, waarin de burger net zoveel recht van spreken heeft als de hoogleraar.’
‘De kennis die binnen de wetenschap wordt gecreëerd, heeft altijd een sociaal-maatschappelijk doel’ - Karen van Ruiten
Wat hoop je dat het programma gaat bereiken?
‘Ik denk dat het programma zowel kennis en kunde als ook het effect van gezonde keuzes door burgers gaat bevorderen. Die gezonde keuze moet makkelijker zijn en vaker gemaakt kunnen worden. Waarom passen we die niet toe? ’s Avonds zittend op de bank; neem ik een zak chips of ga ik wandelen? Van wetenschap naar gedrag, daar gaat het om. Als we in de toekomst een gezond land willen hebben, en fijne zorg die ook in de toekomst voor iedereen beschikbaar blijft, dan moeten we weten wat in de praktijk echt werkt.’
Wat ga je als voorzitter als allereerste doen?
‘Als eerste in de mooie mix van commissieleden ook onze persoonlijke ervaringen bekijken. Niet alleen wat we professioneel meenemen, maar ook onze eigen ervaring. Niet alleen vanuit het hoofd werken maar ook vanuit gevoel; die combinatie is krachtig.
Daarnaast; we ontvangen altijd meer verzoeken dan we kunnen honoreren. Hopelijk kunnen we de mooie dingen die via co-creatie van burger en wetenschap ontstaan, meer bekendheid geven. Ik wil dat lerend effect benutten, binnen de commissie, het programma, maar ook breder.’
Als je vrije tijd hebt, hoe besteed je die dan het liefst?
‘Ik ben graag buiten en op het strand, met mijn dochtertjes maar ook alleen. We wonen vlakbij het strand; daardoor kan ik soms golfsurfen. Dat is echt ‘go with the flow’; de zee doet echt niet wat jij wilt. Ook vind ik het fijn aan yoga te doen - word ik rustig van - en ik reis graag. Nu tripjes met het gezin dichter bij huis en hopelijk straks weer wat verder weg.’
